Dit blog maakt deel uit van een reeks artikelen geïnspireerd door de vijf pijlers van vitaliteit op de werkvloer van ASR en is gebaseerd op de 1e vitaliteitspijler "mentaal welzijn". Als professioneel loopbaan- en re-integratiebureau bieden wij graag een verruimende blik op het welzijn van werknemers. Wil je meer weten over wat wij voor jouw werknemers kunnen betekenen op het gebied van coaching en vitaliteit? Maak dan gerust een afspraak met ons.
Door: Charlotte Nagtzaam psycholoog en eigenaar van Bureau Nagtzaam, expert op het gebied van persoonlijke ontwikkeling van professionals en Management Development vraagstukken.
Aandacht voor mentale gezondheid, geen overbodige luxe
Begin juni vroeg de overheid aandacht voor mentale gezondheid in de week van de Mentale Gezondheid. Dit is geen overbodige luxe. Uit onderzoek van het CBS blijkt dat 1 op de 6 werknemers last heeft van burn-out klachten en dat 1 op de 7 werknemers last heeft van psychische problemen. Deze getallen zijn op zich niet nieuw en veel HR-medewerkers zullen ze herkennen.
Als psycholoog werk ik zelf met name met medewerkers of leidinggevenden die zichzelf willen verbeteren of ontwikkelen. Waarom lukt het me niet om te delegeren? Waarom kan ik plotseling in de emotie schieten? Of hoe kan ik authentiek leidinggeven? En wat is dat dan? Je zou kunnen zeggen dat deze personen op tijd aan de bel hebben getrokken én niet (onbelangrijk) een werkgever hebben getroffen die tijd en aandacht aan de persoonlijke groei van medewerkers wil besteden. Dat is lang niet altijd het geval.
Geen pasklare oplossing, wel één vertrekpunt
Met betrekking tot mentale gezondheid is het belangrijk om te realiseren dat het voor elk individu anders is en dat mentale gezondheid moet worden gezien in samenhang met andere aspecten (financiële positie, lichamelijke gezondheid, sociaal netwerk, enzovoorts). Er bestaat dus zeker geen pasklare oplossing die voor iedereen werkt. De basis kan echter wel gevonden worden in een eerste stap. Een leidinggevende zal daar vaak een eerste stap in moeten zetten: voer eens een goed gesprek.
Stel een medewerker bijvoorbeeld eens vragen over onderwerpen die met vitaliteit te maken hebben: “Ben je gelukkig in je werk? Wanneer zat jij voor het laatst in je flow? Wat is jouw gevoel over hoe wij een zinvolle bijdrage leveren?” Vaak worden deze gesprekken overgeslagen tijdens functioneringsgesprekken, omdat mensen bang zijn voor het antwoord of het gevoel hebben dat ze er iets mee moeten. Het zijn juist dit type vragen die de deur openzetten naar een goed gesprek en kunnen leiden tot oplossingen.
Burn-outklachten ontstaan uit meer dan werk
Ten aanzien van de burn-out klachten in Nederland is bekend dat deze vaak (ook) een oorsprong hebben in de thuissituatie. Denk maar eens aan de complexiteit om een baan met vaste tijden te combineren met de onvoorspelbaarheid van mantelzorg. Of de uitdaging om je aandacht volledig op je werk te moeten richten op het moment dat je eigenlijk bij je zwaar puberende kinderen wilt zijn. Het zijn juist deze uitdagingen waar je samen tot goede oplossingen kunt komen vóór het te laat is. Hoe vaak zeggen collega’s en leidinggevenden achteraf dat ze al in de gaten hadden dat het niet goed ging…
Naast deze praktische problemen spelen er ook vaak emotionele en psychologische kwesties mee. Werknemers kunnen worstelen met gevoelens van onzekerheid, angst of zelfs depressie, zonder dat dit direct zichtbaar is voor de buitenwereld. Het is daarom cruciaal dat leidinggevenden een cultuur creëren waarin deze zaken ook besproken kunnen worden. Dit kan bijvoorbeeld door zelf het goede voorbeeld te geven en eigen ervaringen of worstelingen te delen.
Pro-actief handelen: start met een goed gesprek
Kortom, het begint allemaal met een goed gesprek. Dit betekent niet alleen luisteren naar wat er wordt gezegd, maar ook het tonen van empathie en begrip voor de situatie van de ander. Het gaat om het creëren van een veilige ruimte waarin medewerkers zich vrij voelen om hun zorgen en behoeften te uiten. Dit kan leiden tot een diepere band tussen leidinggevende en medewerker, en uiteindelijk tot een gezondere en productievere werkomgeving.
In een tijd waarin mentale gezondheid steeds meer onder druk komt te staan, is het van essentieel belang dat we niet alleen aandacht besteden aan de signalen van stress en burn-out, maar ook proactief handelen om deze te voorkomen. Door regelmatig open en eerlijke gesprekken te voeren, kunnen we gezamenlijk werken aan een cultuur waarin welzijn en werkplezier hand in hand gaan.
